Yoğun Trafikli Sularda Gemi Manevrası

Sıkışık veya trafiğin yoğun olduğu bölgelerde gemi idaresi kolay bir iş değildir. Sıkışık sular (congested waters), gemi seyrinin emniyetli şekilde yapılmaması halinde bir geminin başka bir gemiyle çatışma olasılığının bulunduğu yüksek yoğunluklu trafik alanlarıdır.

Açık denizde seyir de kolay değildir, ancak daha az trafik ve geniş deniz alanı sayesinde sıkışık sularda olduğu kadar tehdit oluşturmaz. Singapur ya da Çin’deki gibi kıyı yaklaşımlarında büyük ticari gemilerin yanı sıra balıkçı tekneleri ve küçük teknelerden oluşan yoğun bir trafik söz konusudur ve bu da daha yüksek tedbir ile durumsal farkındalık gerektirir ve sık sık karar vermemiz gereken durumlar oluşur.

Deniz durumu (sea state), hava durumu (weather allowance), gemilerin yakınlığı, geminin durumu (yüklü (laden) veya balast (ballast) durumunda vb.), karaya yakınlık, dümen donanımının etkinliği, seyir yardımcılarının etkinliği, sığlıkların etkisi gibi faktörler dikkat edilmesi gereken birçok husus arasındadır. Yukarıda bahsedilenlerin tümü, geminin sıkışık alana güvenli bir şekilde girip çıkmasını sağlamak için COLREG ile bağlantılı olarak uygulanmalıdır. COLREG’in 18. Kuralı hangi geminin diğerinin yolundan uzak tutulması gerektiğini açıkça belirtmektedir, bu da temel olarak bir geminin sorumluluğuna ilişkin önceden var olan kuralları atlayamayacağı anlamına gelmektedir.

Çevrede çok sayıda gemi bulunduğundan, çatışma veya başka türlü bir kaza olasılığı çok yüksektir; bu tür durumlarda COLREG kurallarına uyulması, geminin hatalı manevrasından kaynaklanabilecek yasal sorumlulukları ortadan kaldırmak için zorunludur. Bu tür durumlarda, vardiya zabiti ve gemi kaptanı her türlü kazayı önlemek için gerekli tüm önlemleri almalıdır. Çoğu zaman mevcut yerel seyir ortamına hakim olan bir Kılavuz Kaptanın varlığında bile, geminin güvenliğinin sorumluluğu Kaptana aittir; daha açık bir ifadeyle, bir Kılavuz Kaptanın varlığı Kaptanı ve köprüüstü ekibini diğer gemilerden kaçınma yükümlülüğünden kurtarmaz. Admiralty yayınlarından alınan bilgilerle birlikte hazırlanan kapsamlı bir seyir planı acil durumlar için Contingency plan’lar ve beklenmedik durumların varlığı da dahil olmak üzere, tüm güvenli seyir sürecinin verimli bir şekilde işlemesini sağlar.

Sıkışık sularda seyretmek için vardiya zabiti görevlerini iyi bilmeli ve civardaki gemilerin ve diğer sabit yapıların konumlarını sıkıca takip etmelidir. Pratik gemi idaresi deneyimle kazanılan bir beceridir ve vardiya zabiti en ufak bir şüphe durumunda Kaptanı çağırmaktan asla çekinmemelidir (calling master situations olarak da literatürde bilinir). Aşağıdaki hususlar sıkışık sularda vereceği kararlarda vardiya zabitine yardımcı olabilir:

• COLREG’e her zaman uyulmalıdır.
• UKC (under keel clearance), çökme etkisi (squat), durma mesafesi (stopping distance) vb. gibi geminin manevra özellikleri iyice öğrenilmelidir. Bu tür ayrıntılar köprüüstü posterlerinde de yer alır.
• Dümen ele alınmalıdır.
• İlave gözcü yerleştirilmelidir. COLREG Kural 5’te belirtildiği gibi “Her tekne, durumun ve çatışma riskinin tam olarak değerlendirilebilmesi için, görme ve işitme duyularının yanı sıra, içinde bulunulan koşullara ve duruma uygun tüm mevcut araçlarla her zaman uygun bir gözcülük yapacaktır.”.
• Kaptan her zaman mevcut durum ve planlar hakkında bilgilendirilmeli. Mevcut durum veya alınacak önlemler konusunda en ufak bir şüpheniz olduğunda kaptan aranmalıdır.
• Makine dairesine gemi manevrasıyla ilgili, özellikle de sürat değişimlerinde haber verilmelidir.
• Geminin hızı seyir için güvenli bir hıza düşürülmeli. ‘Güvenli Hız’ terimi COLREG Kural 6’da da açıklanır.
• Emniyet açısından çift dümen motorunun çalıştırılmasında fayda vardır. Gemi her iki motorun da yorulmaması için açık denizde tek dümen motoru ile seyir yapabilir ancak kalabalık sularda ani bir arıza durumunda manevra yapılamaması kötü sonuçlanabilir. Dümen testi ve gemi düdüğünün testi belirli aralıklarla yapılmalı, arızalar önlenmelidir.
• İçinde bulunulan deniz alanları için şirket ISM formları doldurulmalı ve takip edilmelidir.
• Tüm seyir yardımcıları dahil olmak üzere mevcut tüm kaynaklar kullanılmalı, echo sounder çalışır vaziyette olmalı ve derinlikler harita verileri ile karşılaştırılmalıdır. Konumun doğrulanması için sık aralıklarla kara parçalarından kerteriz alınarak fix mevki atılmalıdır.
• ARPA RADAR aktif bir şekilde kullanılmalıdır.
• VTS ile VHF üzerinden iletişimde kalınmalı ve çevredeki diğer gemilerle koordinasyon sağlanmalıdır.
• Kalkmış ve yanaşmalarda açık denizlere kadar olan manevralar echo sounder çıktısı ile beraber Bell Book’a kaydedilmelidir.

Geminin görüş mesafesinin kısıtlı olduğu sıkışık bölgelerde bulunması durumunda riskler artar. COLREG’in 19. Kuralı kısıtlı görüşte (restricted visibility) seyirle ilgili olarak her zaman uyulması gereken zorunlu kuralları ortaya koyar. Yukarıdaki kurallara ek olarak, kısıtlı görüşte seyir yapan bir gemi uygun ışık ve sis sinyallerini de uygulamalıdır.