Raster ve Vektör Haritalar

Elektronik harita gösteren sistemlerde (ECS), ki IMO standartlarını karşılayan sistemler ECDIS (Electronic Chart Display and Information System) olarak adlandırılır, 2 çeşit harita kullanılabilir: raster ve vektör haritalar.

RNC’ler (Raster Nautical Chart) basit bir ifadeyle, kağıt haritanın elektronik görüntüsüdür. Kağıt harita taranarak ve her satır bir raster resim öğesine / “piksele” dönüştürülerek dijitalleştirilirler. Coğrafi referanslamanın (taranan haritanın doğru x ve y koordinatlarıyla doğru konumda görünecek şekilde konumlandırılması) ötesinde, raster görüntüde hiçbir zeka veya ekstra veri yoktur. RNC haritalar kullanıldığında bu sistem “RCDS” (Raster Chart Display and Information System) olarak adlandırılır.

ENC’ler (Electronic Nautical Chart) ise akıllı haritalardır, yani kullanıcı kağıt veya raster haritalarda bulunmayan ek bilgileri almak için bir fener veya şamandıra gibi farklı ögelerle etkileşime girebilir. Örneğin bir şamandıra, bir RNC üzerinde sadece resim olarak görünür, ancak ENC haritalar onu bir cisim (bu örnekte bir şamadıra) olarak tanımlayabilir ve ona kategori, tip, ışık karakteri, kullanım amacı, görünme mesafesi gibi nitelikler ekleyebilir. Doğrudan ENC içinde bulunan bu ek veriler, ENC harita kullanılmadığı takdirde Sailing Directions yayınlarına bakarak elde edilebilir.

Cisme sağ tıklayıp pick report dendiğinde, yukarıda bahsettiğim gibi cisimle ilgili bilgiler elde edilir.

Elektronik Harita Gösterim ve Bilgi Sistemi (ECDIS) üzerinde kullanılan ENC’ler GPS verisi, RADAR, planlanan rota, heading (gyro pusula), hız ve draft gibi diğer verilerle entegre halde çalışır ve zabitleri seyir tehlikeleri, uyarılar ve tehlikeli durumlar konusunda uyarır. ENC’ler kullanıcılara haritanın gösterimi üzerinde daha fazla kontrol sağlayan güçlü ve esnek seyir araçlarıdır.

• RNC verisi bir görselden ibaret olduğundan ECDIS’de bulunan alarmları tetiklemez.
• Yatay datum (horizontal datum) ve harita projeksiyonları RNC’den RNC’ye değişebilir. Harita datumunun GPS datumu ile olan uyumuna dikkat edilmelidir. Uyumsuzluk durumunda GPS pozisyonunda kayma meydana gelebilir.
• Daha önce de bahsedildiği gibi RNC verileri ile etkiletişme girilemediğinden haritadaki cisimler hakkında ekstra bilgiler elde edilemez.
• Raster haritalarda route planning aşamasında safety contour, safety depth ve shallow contour parametreleri manuel olarak girilmezse, route monitoring’de otomatik olarak gözükmez.
• RNC’yi düzenleyen otoriteye bağlı olarak, aslında aynı olan ögeler için farklı renkler kullanılmış olabilir.
• Look Ahead fonksiyonu gibi harita ögeleri ile entegre çalışan bazı yardımcı özellikler Raster haritalarda çalışmaz.
• RNC haritalar tarandığı haritanın skalasında kullanılmak zorundadır. Aşırı yakınlaştırma ve uzaklaştırma Raster haritaların çözünürlüğünü önemli ölçüde etkiler.

ENC’ler vector formatta olduğundan zoom-in ve zoom-out yapıldığında çözünürlüklerini kaybetmezler. Harita ögeleri o anki ölçeğe göre yeniden boyutlandırılır. Ancak ENC’lerde de fazla yakınlaştırma veya uzaklaştırma yapmak bazı ögelerin iç içe geçmesine, veya ortadan kaybolmasına yol açacağından kullanılan haritanın oluşturulduğu ölçeğe göre kullanılması önem arz eder. Bu ölçeğe “compilation scale” denir. Zoom-in yapıldığında ECDIS “overscale” uyarısı gösterir. Bu durumda kullanıcı fazla yakınlaştırma yaptığını anlar. İhtiyaç duyulan durumlar hariç haritaların compilation scale ölçeğinde kullanılması seyir emniyetini artırır. Compilation Scale değerine ise Chart Info kısmından ulaşılabilir.