Tanker Gemilerindeki 20 Tehlike (Her Gemi Adamı Bilmeli)

Günümüzde dünya düzeni petrol üzerine kurulu ve dolayısıyla petrol, küresel ticarette önemli bir yere sahip. Dökme halde sıvı yük taşıyan gemiler “tanker” olarak bilinmekte. Su tankerleri, yağ tankerleri, meyve suyu tankerleri, kimyasal tankerler, ürün tankerleri ve petrol tankerleri gibi çeşit çeşit tanker türü vardır. Tüm tanker gemileri bir yana, dünyada en çok kullanılan tip ise petrol tankerleridir.

Petrol tankerleri geniş çerçeveden bakınca iki sınıfa ayrılabilir:

• Ham petrol tankerleri (crude oil): Bu gemiler boyutça büyük olup (VLCC-ULCC gibi) büyük miktarda rafine edilmemiş ham petrolün taşınmasında kullanılırlar. Ana kullanım alanları ham petrolün kaynağından alınıp rafineri tesislerine taşınmasıdır.
• Ürün tankerleri (product): Bu gemiler rafine edilmiş petrol ürünlerini taşımak üzere dizayn edilirler. Ham petrol tankerlerine göre daha küçük boyuttadırlar.

Bu tür gemilerin taşıdıkları yükün tehlikeli doğası göz önüne alındığında, petrol tankerinde çalışan bir gemi adamı, konteyner veya dökme yük gemilerine kıyasla daha dikkatli olmalı ve daha kapsamlı güvenlik eğitimi almalıdır.

VLCC-ULCC veya küçük bir ürün tankeri olsun, herhangi bir tanker gemisinde çalışan gemi adamları çeşitli mesleki riskleri doğal olarak kabul etmiş bulunurlar.

Aşağıdaki listede petrol tankerlerinde çalışan gemi adamlarının farkında olması gereken 20 tehlike sıralanmıştır.

Tutuşabilirlik

1- Yük: Tankerlerde taşınan birçok yük doğası gereği yanıcı hidrokarbonlar içeren gazlar salar. Yanıcı bir karışım hacimce %1 ila %10 arasında hidrokarbon ve %99 ila %90 arasında hava içerir.

2- Sigara kullanımı: Yasak alanlarda sigara içilmesi nedeniyle geçmişten günümüze birçok yangın meydana gelmiştir. Bir gemi adamı her zaman sigara ile ilgili tüm talimatlara uymalı ve yalnızca izin verilen belirlenmiş alanlarda sigara içmelidir. Not olarak da belirtilmelidir ki birçok şirket politika gereği gemilerde sigara içilmesine izin vermemektedir.

Statik Elektrik

3- Tanklardaki statik elektrik yükü: Bir petrol tankerinde, elektrik geminin gövdesine topraklandığı için bu durum o kadar tehlikeli olmayabilir. Ancak, tankta elektrik yükü kalması durumunda, tanka getirilen metal bir nesne bir kıvılcım oluşturarak patlamaya neden olabilir. Bu nedenle, bir tankın içine herhangi bir metal nesne, alet alınmadan veya iskandil almadan önce daima topraklama kontrol edilmelidir.

4- Buhar: Tutuşabilir madde içeren bir bölmeye veya boru sistemine buhar basılmamalıdır. Bunun sebebi yüksek hızdaki su partiküllerinin nozzle’dan geçerken statik elektrik yüklenme tehlikesidir.

5- CO2: Karbondioksiti yüksek hızda püskürterek yangını bastırmak için sabit CO2 yangın söndürme sistemi kullanılır. Hızla buharlaşan, soğuyan ve katı hale gelen CO2 parçacıkları statik olarak yüklenebilir hale gelir.

Kişisel Ekipman Tehlikeleri

6- Onaylanmamış el fenerleri: Gemi adamları arasında yeni bir gemiye katılırken kendi el fenerlerini almak yaygın bir uygulamadır. Tankerlerde ise yalnızca EXX-approved (explotion proof) el fenerleri taşınmalıdır.

7- Telefon/Kamera: Kıvılcımlara neden olabileceğinden ve yanıcı gazları tutuşturabileceğinden, kişisel cep telefonu, kamera ve benzeri ekipmanlar asla güvertede taşınmamalıdır.

Alet/Edevat

8- Onaylanmamış güç ekipmanları: Elektrikli ekipman ve elektrikli aletler günlük gemi operasyonlarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Tanker gemilerinde ise her zaman yalnızca tanker için tasarlanmış güvenli elektrikli ekipmanlar kullanılmalıdır.

9- El aletleri: Metal aletler düşerse veya bir alet, güverte yüzeyi veya başka herhangi bir metal yüzeyle temas ederse yaygına sebep olacak bir kıvılcım çıkabilir. Bu tür araçlar, sorumlu bir görevli tarafından denetlendikten sonra yalnızca güvenli alanda (açık güverte gibi) kullanılmalıdır.

Kıvılcım çıkarmayan yumuşak aletler de mevcuttur ancak yine de alete demirli metaller yerleştirilebileceğinden tehlikeli olabilirler. Gemideki kıvılcım çıkarmayan tüm aletler, daha yumuşak demir içermeyen malzemeye yerleştirilmiş herhangi bir sert madde içeriyor mu diye incelenmelidir.

Alüminyum

10- Alüminyum ekipmanlar/aletler: Paslı bir yüzey söz konusu olduğunda alüminyum, metal yüzeyin sıcaklığının artmasına neden olur. Tehlikeli alanlarda alüminyumdan yapılmış ekipman ve aletleri kullanmaktan kaçınılmalıdır. Kuzinede alüminyum kap-kaçak (kepçe vb.) kullanılmamalıdır.

11- Alüminyum boya: Benzer şekilde, alüminyum boyayla kaplı paslı bir yüzeye başka bir metal sürtüldüğünde veya çarpıldığında yukarıda açıklananla aynı etkiye sahip olacaktır.

Katot koruma:

12- Anotlar: Anotlar korozyonu önlemek için tankların içine yerleştirilir. Yanıcı gazlar için tutuşma kaynağı olan bir kıvılcım oluşturabileceğinden, anotun asla tank yüzeyine düşmesine veya çarpmasına izin verilmemelidir.

Zararlı karışımlar:

13- İnert gaz: Gemilerde yangın çıkmasını önlemek için inert gaz kullanılır. Ancak solunduğunda insanlar için zararlıdır. Yüksek CO2 içeriğine sahip düşük kaliteli bir inert gaz, amonyak ile reaksiyona girerek karbamat oluşumuna neden olabilir. Bu da insan sağlığı için oldukça tehlikelidir.

14- H2S: Hidrojen sülfür genellikle ham petrol, nafta, akaryakıt ve gaz yağlarında bulunur. Konsantrasyonları genellikle farklı stabilizasyon yöntemleriyle yüklemeden önce düşürülür. Yine de az miktarda H2S bile düşük seviyelerde oldukça toksik, aşındırıcı ve yanıcı olabilir. Çürük yumurta kokulu renksiz bir gazdır. Yüksek H2S seviyelerine maruz kalmak çok kısa bir süre için bile ölümcül olabilir.

15- Aşındırıcılık/Korozivite: Bir ULCC tankerinde taşınan ham petrol veya bir ürün tankerindeki petrol; kalsiyum, magnezyum ve sodyum klorür gibi tuzları ve aşındırıcı olan diğer tuzları gidermek için ön işleme tabi tutulur. Eğer bu tuzlar petrol ürünü içinde mevcutsa, reaksiyona girer ve insan dokusuna zararlı sıvı veya gazları serbest bırakır.

Hava Durumu

16- Rüzgar: Bir tankerde güvenli kargo operasyonu sırasında rüzgar hızı önemli bir faktördür. Rüzgar hızı çok düşük veya sıfır ise salınan yakıt buharı dağılmaz ve güvertede kalmaya devam ederek ortamda yanıcı madde bulunmasına sebep olur.

Ayrıca, kuvvetli bir rüzgar yaşam mahalinin rüzgar altı tarafında düşük basınç oluşturabilir ve dolayısıyla buharın o tarafa doğru taşınmasına neden olabilir.

17- Yıldırım: Geminin yakınında bir fırtına varsa, kargo operasyonları derhal durdurulmalıdır.

Oksijen Yetersizliği

18- Kapalı mahaller: Gemilerde normal olarak hava almayan kapalı alanlar vardır ve bir tanker için bu sayı daha da artar. Örneğin bir tankerin pompa dairesi kapalı mahal olarak kabul edilir ve en sık ziyaret edilen kapalı alanlardan biri olduğu için gemi adamları girmeden önce tüm giriş önlemleri alınmalıdır.

Onarım İşleri

19- Sıcak çalışma: Sıcak çalışma gemide en tehlikeli operasyonlardan biri olarak kabul edilir. Bu gemi bir tanker olduğunda olduğunda, tehlikenin seviyesi önemli ölçüde artar. Operasyonu yürüten gemi adamları, sadece bulunduğu yerdeki ve bitişik yerlerdeki tüm önlemleri almakla kalmamalı, aynı zamanda kullanılan ekipmanın kablosunun yanıcı alanlardan geçmemesini sağlamalı, kablonun hasarsız olduğundan emin olmalıdır.

Sıcak çalışma gazla kesme, kumlama, kaynak gibi kıvılcım oluşturan aletlerin kullanımını içerir.

Herhangi bir mahal içinde o mahal yeterince havalandırılana ve temizlenene kadar sıcak çalışma yapılmamalıdır. İçerideki atmosfer testleri, hacimce %21 oksijen içeriğini göstermeli, LFL (Lower Flammability Limit) %1’i geçmemeli ve mahal toksik gazlardan arınmış olmalıdır. Operasyon sırasında ventilasyonun devam etmesi şarttır.

Kirlilik

20- Döküntü: Petrol sızıntısı tehlikesi sadece tankerlerde görülmez, ancak bir tankerdeki risk daha yüksektir. Petrol sızıntısı geminin yakınındaki deniz ortamını büyük ölçüde etkileyebilir.